Występowanie nowotworów złośliwych ucha zewnętrznego i środkowego

  • 1:5000 – 1:15000 chorób uszu
  • 6 przypadków na 1 mln ludności

Lokalizacja (wg Conleya)

  • małżowina uszna – 85%
  • przewód słuchowy zewnętrzny – 10%
  • ucho środkowe – 5%

 

Potencjalne czynniki etiologiczne

  • Przewlekłe zapalenie ucha (ponad 20 lat)
  • Przebyte napromienianie okolic głowy i szyi
  • Aflatoksyna B – karcynogen wytwarzany przez Aspergillus
  • Przewlekłe oparzenia chromianami (czyszczenie przewodu słuchowego zewnętrznego zapałkami)

 

Nowotwory pierwotne

  • Rak płaskonabłonkowy (małżowina uszna, przewód słuchowy zewnętrzny, ucho środkowe)
  • Rak podstawnokomórkowy (małżowina uszna)
  • Rak gruczołowo-torbielowaty (przewód sł. zewn.)
  • Gruczolakorak z gruczołów woskowinowych (przewód sł. zewn.)
  • Rak śluzowo-naskórkowy (przewód sł. zewn.)
  • Czerniak
  • Mięsaki

 

Nowotwory przerzutowe (bardzo rzadkie)

  • Sutka
  • Płuca
  • Nerki
  • Tarczycy

 

Objawy podmiotowe

  • Wyciek z ucha

    • Ropny
    • Surowiczo-krwisty
  • Ból ucha

    • naciek okostnej przewodu słuchowego zewnętrznego
    • naciek opony twardej – ból głowy
  • Niedosłuch

    • zatkanie przewodu słuchowego zewnętrznego
    • zniszczenie aparatu przewodzącego ucha środkowego
    • uszkodzenie ucha wewnętrznego
  • Zawroty głowy
  • Objawy niedowładu, porażenia n.VII
  • Chrypka, dysfagia, zniesienie odruchów gardłowych

    • objawy naciekania podstawy czaszki

 

Objawy przedmiotowe

  • Zmiany w przew. słuch. zewn.

    • zwężenie
    • bolesność przy badaniu
    • krwawienie
    • Ziarnina
  • Niedowład, porażenie n.VII
  • Obrzęk okolicy skroniowej, okolicy przyusznicy

    • szczękościsk
    • ból przy nagryzaniu
    • ograniczenie ruchomości w stawie skroniowo-żuchwowym
  • Powiększenie węzłów chłonnych szyjnych

 

Diagnostyka obrazowa

  • Tomografia komputerowa

    • destrukcja kostna
  • Rezonans magnetyczny

    • naciekanie tkanek miękkich (dół podskroniowy, przyusznica)
    • szerzenie wewnątrzczaszkowe (opona twarda, mózgowie)
    • przerzuty w węzłach chłonnych szyjnych
  • Angiografia, angio-MRI

    • naciek tętnicy szyjnej wewnętrznej

 

Badanie histopatologiczne

często wielokrotne pobieranie materiału do badania

  • małe skrawki tkanek w biopsji
  • towarzyszący stan zapalny
  • użyteczność immunohistochemii w niektórych nowotworach

 

Postępowanie lecznicze

  • Chirurgia
  • Napromienianie
  • Leczenie skojarzone

 

Typy zabiegów chirurgicznych

  • Operacja radykalna ucha środkowego
  • Resekcja typu rękawa
  • Petrosektomia boczna
  • Petrosektomia subtotalna
  • Petrosektomia całkowita
  • Całkowite usunięcie przyusznicy
  • Częściowa lub całkowita resekcja żuchwy
  • Operacja radykalna węzłów chłonnych szyi

 

Rokowanie

  • najlepsze w rakach małżowiny usznej
  • rakach pochodzenia gruczołowego przewodu słuchowego zewnętrznego

 

Podsumowanie

Najczęstszym umiejscowieniem nowotworów złośliwych ucha jest małżowina uszna

Histopatologicznie najczęstszym nowotworem złośliwym ucha jest rak płaskonabłonkowy

Właściwe rozpoznanie postawione jest często w okresie znacznego zaawansowania zmian – zwłaszcza w nowotworach ucha środkowego – co ogranicza możliwości skutecznego leczenia chirurgicznego