Występowanie nowotworów złośliwych ucha zewnętrznego i środkowego
- 1:5000 – 1:15000 chorób uszu
- 6 przypadków na 1 mln ludności
Lokalizacja (wg Conleya)
- małżowina uszna – 85%
- przewód słuchowy zewnętrzny – 10%
- ucho środkowe – 5%
Potencjalne czynniki etiologiczne
- Przewlekłe zapalenie ucha (ponad 20 lat)
- Przebyte napromienianie okolic głowy i szyi
- Aflatoksyna B – karcynogen wytwarzany przez Aspergillus
- Przewlekłe oparzenia chromianami (czyszczenie przewodu słuchowego zewnętrznego zapałkami)
Nowotwory pierwotne
- Rak płaskonabłonkowy (małżowina uszna, przewód słuchowy zewnętrzny, ucho środkowe)
- Rak podstawnokomórkowy (małżowina uszna)
- Rak gruczołowo-torbielowaty (przewód sł. zewn.)
- Gruczolakorak z gruczołów woskowinowych (przewód sł. zewn.)
- Rak śluzowo-naskórkowy (przewód sł. zewn.)
- Czerniak
- Mięsaki
Nowotwory przerzutowe (bardzo rzadkie)
- Sutka
- Płuca
- Nerki
- Tarczycy
Objawy podmiotowe
-
Wyciek z ucha
- Ropny
- Surowiczo-krwisty
-
Ból ucha
- naciek okostnej przewodu słuchowego zewnętrznego
- naciek opony twardej – ból głowy
-
Niedosłuch
- zatkanie przewodu słuchowego zewnętrznego
- zniszczenie aparatu przewodzącego ucha środkowego
- uszkodzenie ucha wewnętrznego
- Zawroty głowy
- Objawy niedowładu, porażenia n.VII
-
Chrypka, dysfagia, zniesienie odruchów gardłowych
- objawy naciekania podstawy czaszki
Objawy przedmiotowe
-
Zmiany w przew. słuch. zewn.
- zwężenie
- bolesność przy badaniu
- krwawienie
- Ziarnina
- Niedowład, porażenie n.VII
-
Obrzęk okolicy skroniowej, okolicy przyusznicy
- szczękościsk
- ból przy nagryzaniu
- ograniczenie ruchomości w stawie skroniowo-żuchwowym
- Powiększenie węzłów chłonnych szyjnych
Diagnostyka obrazowa
-
Tomografia komputerowa
- destrukcja kostna
-
Rezonans magnetyczny
- naciekanie tkanek miękkich (dół podskroniowy, przyusznica)
- szerzenie wewnątrzczaszkowe (opona twarda, mózgowie)
- przerzuty w węzłach chłonnych szyjnych
-
Angiografia, angio-MRI
- naciek tętnicy szyjnej wewnętrznej
Badanie histopatologiczne
często wielokrotne pobieranie materiału do badania
- małe skrawki tkanek w biopsji
- towarzyszący stan zapalny
- użyteczność immunohistochemii w niektórych nowotworach
Postępowanie lecznicze
- Chirurgia
- Napromienianie
- Leczenie skojarzone
Typy zabiegów chirurgicznych
- Operacja radykalna ucha środkowego
- Resekcja typu rękawa
- Petrosektomia boczna
- Petrosektomia subtotalna
- Petrosektomia całkowita
- Całkowite usunięcie przyusznicy
- Częściowa lub całkowita resekcja żuchwy
- Operacja radykalna węzłów chłonnych szyi
Rokowanie
- najlepsze w rakach małżowiny usznej
- rakach pochodzenia gruczołowego przewodu słuchowego zewnętrznego
Podsumowanie
Najczęstszym umiejscowieniem nowotworów złośliwych ucha jest małżowina uszna
Histopatologicznie najczęstszym nowotworem złośliwym ucha jest rak płaskonabłonkowy
Właściwe rozpoznanie postawione jest często w okresie znacznego zaawansowania zmian – zwłaszcza w nowotworach ucha środkowego – co ogranicza możliwości skutecznego leczenia chirurgicznego